Giriş
Irak, Türkiye’nin önemli ihracat pazarlarından birisi olarak öne çıkıyor. Bu yazımızda, Irak’a ihracat ve Irak’ta yatırım konusunu ele alacağız. Yazımızda aşağıdaki başlıkları bulacaksınız.
- Irak Ekonomisi Güncel Veriler
- Irak – Türkiye Dış Ticaret Verileri
- Irak’a İhracat
- Irak’tan İthalat
- Irak’a İhracat Yapılacak Ürün ve Sektörler
- Irak’a İhracattaki Sorunlar
- Irak’a İhracata İlişkin Genel Gözlemlerimiz
- Sonuç
1. Irak Ekonomisi Güncel Veriler
- Nüfus: Yaklaşık 43.5 milyon (2023).
- GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla): 234 milyar USD
- Kişi Başına Milli Gelir: 5,421 USD (2023).
- Doing Business Endeksi’ndeki Yeri: 172. sırada yer almaktadır.
- World Competitiveness Index’teki Yeri: Sıralamada yer almamaktadır.
- World Corruption Index’teki Yeri: 160. sırada yer almaktadır.
- Logistics Performance Index’teki Yeri: 147. sırada yer almıştır.
2. Dış Ticaret Göstergeleri
Toplam İhracat Hacmi: 100 milyar USD
2.1. İthal Ettiği İlk 5 Kalem Ürün:
- Makine ve Elektrik Ekipmanları: 15 milyar USD
- Motorlu Taşıtlar (otomobil ve ticari araçlar): 10 milyar USD
- Demir-Çelik ve Ürünleri: 7 milyar USD
- İlaç ve Tıbbi Ürünler: 5 milyar USD
- Gıda ve Tarım Ürünleri: 4 milyar USD
2.2. Dış Ticaretinde İlk 5 Ülke (Milyon USD Cinsinden):
- Çin: 25 milyar USD
- Türkiye: 20 milyar USD
- Hindistan: 15 milyar USD
- Amerika Birleşik Devletleri: 10 milyar USD
- Güney Kore: 8 milyar USD
2.3. Üye Olduğu Önemli Uluslararası Ticari Kuruluşlar:
- Birleşmiş Milletler (UN)
- Arap Birliği
- OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü)
- İslam İşbirliği Teşkilatı (OIC)
3. Türkiye-Irak İkili Ticareti
3.1. Türkiye’nin Irak’a İhracatı
2023 yılında Türkiye’nin Irak’a en çok ihraç ettiği ürünler:
- İnşaat Malzemeleri ve Demir-Çelik Ürünleri: 4 milyar USD
- Gıda ve Tarım Ürünleri: 3 milyar USD
- Elektrikli Makineler ve Cihazlar: 1.5 milyar USD
- Motorlu Taşıtlar ve Yedek Parçalar: 1.2 milyar USD
- Tekstil ve Hazır Giyim Ürünleri: 1 milyar USD
3.2. Türkiye’nin Irak’tan İthalatı
2023 yılında Türkiye’nin Irak’tan en çok ithal ettiği ürünler:
- Mineral Yakıtlar ve Yağlar: 5 milyar USD
- Kimyasal Ürünler: 600 milyon USD
- Tarım Ürünleri (buğday, arpa, pirinç): 500 milyon USD
- Hayvansal Ürünler: 400 milyon USD
- Petrol ve Petrol Ürünleri: 300 milyon USD
Irak ihracat pazarında mobilya, tekstil ve inşaat malzemeleri gibi sektörlerde önemli fırsatlar bulunuyor.
- Mobilyada kar marjları 10 yıl önce 40 iken, günümüzde bu marjlar yüzde 10’lara kadar düşmüş durumda.
- Tekstil ve hazır giyimde Irak pazarında hemen her kesime satacak kadar güçlüyüz. İtalyan firmalar kısmen rakibimiz diyebiliriz.
- Kozmetik sektöründe renkli kozmetikte Flormar, koku sektöründe ise DP Parfüm, Eyfel gibi firmalarımız var. Bu alanda çok açık olduğu göze çarpıyor.
- Irak Tarım Sektöründe Birleşik Arap Emirlikleri büyük ölçekli araziler kiralayarak tarım yapmaya başlamış durumda. Tarım makineleri ihracatında da önümüzdeki dönemde önemli ivme yakalayabiliriz.
- İnşaat malzemeleri ve jeneratör başlı başına güzel bir pazar. Türk firmaların yanı sıra ABD’li ve Alman firmaların jeneratör sektöründe etkinliği göze çarpıyor.
Irak’a hizmet ihracatında da önemli fırsatlar var.
- Eğitim sektöründe büyük fırsatlar var. Bu fırsatları çok boyutlu değerlendirmek gerekiyor.
- Sağlık turizminde fırsatlar da oldukça fazla. Hastane kuran işletmelerimiz de var.
- Yurtdışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik konularında da Irak’ta oldukça güçlüyüz.
- Iraklılar Türkiye’den de oldukça fazla konut alıyor ve yatırım yapıyor.
4. Irak’a İhracata İlişkin Gözlemlerimiz
4.1. Gelir Eşitsizliği Yoğun
Gelir eşitsizliği ülkede çok fazla. Aynı zamanda büyük altyapı açıkları var. Elektrik, su, kanalizasyon modern görünümlü kısımda bile büyük problem.
4.2. Pahalılık Çok
Irak’ın nüfusu 44 milyon. Bunun 7 milyon civarı Kürt bölgesinde yaşıyor. Ayrıca kişi başı gelir 5.000 dolar civarı. Petro-devletlerde yaşanan duruma benzer şekilde yaşam ülkemize nazaran biraz pahalı.
4.3. Irak, KOBİ’lerimizin İhracatı İlk Öğrendiği Pazar
Irak, Libya ile birlikte KOBİ’lerimizin ihracatı ilk öğrendiği pazar. İran-Irak Savaşı, 1990’lı yıllardaki ambargo ve sonrasındaki savaş ülkedeki altyapıyı bitirmiş durumda. Irak, bu nedenle petrol satıyor ve dünyadan tüketiminin yüzde 98’ini ithal ediyor. Irak, hemen her sektörde ihracat yaptığımız bir pazar. Hizmet sektörlerinde sağlık turizmi, müteahhitlik, teknik müşavirlik ve öğrenci getirmede de önemli bir alanımız var.
4.4. SÖİK Uygulamaları
Irak’a ihracatta Sevk Öncesi Gözetim Uygulamaları Sürüyor. Tır başına ürünün mahiyetine göre 500 ila 3.500 Dolar maliyetle karşılaşmak olası.
4.5. Vize Uygulamaları
Kuzey Irak’a vize yok ama Merkezi Irak’a vize var. Geçtiğimiz aylarda Irak vatandaşlarının 15 yaş altı ve 50 yaş üstüne vize muafiyeti getirdik. Vize süreçleri özellikle merkezi Irak için pahalı. Vize uygulamalarındaki zorluklar firmalarımız için önemli sorunlar çıkarıyor.
4.6. Tırlarımızın Sıkıntıları
Ticaret, tırlarımızın Kuzey Irak Bölgesinden aşağıya geçilmesine izin verilmemesi nedeniyle kısıtlanmış durumda. Ayrıca, ticaret genel olarak Irak Bölgesel Kürt Yönetimi üzerinden ilerliyor. Firmalarımız Zaho’da ve Erbil’de tuttukları depolar üzerinden satışlarını gerçekleştiriyor.
4.7. Marka Tescili Sıkıntılı
Firmalarımızın Irak’a marka tescili konusunda sıkıntıları olabiliyor. Irak, WIPO – Dünya Fikri Mülkiyet Hakları Örgütü üyesi değil. Markayı ülkede Kuzey Irak’ta destcil edince merkezi Irak’ta geçerli olmuyor. Merkezi Irak’ta kaydedince Kuzey Irak’ta geçerli olur denilse de, iki tarafa da kaydetmekte fayda var.
Sonuç
Irak, sunduğu fırsatlarla ihracatçılar için önemli bir pazar olmayı sürdürüyor. Bu noktada Irak ihracat sürecinde karşılaşılan zorluklar, doğru stratejilerle aşılabilir. Mobilya, tekstil ve kozmetik sektörlerinde yüksek potansiyel mevcut. BAZ Girişim olarak, Irak’a ihracat hedeflerinize ulaşmanız için yanınızdayız.
Siz de BAZ Girişim’in 30 dakikalık ücretsiz check up hizmetinden faydalanın.
