Uluslararası Taşımacılık

Giriş

BAZ Girişim olarak bu yazımızda, dış ticaretin önemli bir bileşeni olan uluslararası taşımacılık yolları ve taşıma sözleşmeleri konularını ele alıyoruz. İhracat ve ithalat süreçlerinde doğru taşıma yöntemini seçmek, doğru sözleşmeleri kullanmak ve yasal düzenlemelere uygun şekilde hareket etmek büyük önem taşır. Bu yazımızda, taşıma yöntemleri, taşıma sözleşmeleri, uluslararası taşımacılık belgeleri ve taşıma hukukuna dair detayları bulabilirsiniz.

---

Taşıma Yöntemi Nasıl Belirlenir?

Uluslararası taşımada kullanılacak yöntemin belirlenmesi, birçok faktöre bağlıdır:

• Malın fiziksel özellikleri (ağırlık, hacim, hassasiyet)
• Ambalaj tipi ve dayanıklılığı
• Teslimat süresi
• Hedef ülkenin coğrafi konumu
• Maliyet analizi
• Multimodal taşıma imkânları

Bu kriterler doğrultusunda seçilen yöntem, lojistik verimlilik, maliyet avantajı ve müşteri memnuniyeti açısından doğrudan etki yaratır.

---

Uluslararası Taşıma Yöntemleri Nelerdir?

Uluslararası ticarette kullanılan başlıca taşıma yolları şunlardır:

• Denizyolu Taşımacılığı: En yaygın ve maliyet açısından avantajlı yöntemdir. Uzun mesafeler ve büyük hacimli yükler için tercih edilir.
• Karayolu Taşımacılığı: Kısa ve orta mesafeli taşımalar için uygundur. Avrupa’ya yapılan ihracatta sık kullanılır.
• Demiryolu Taşımacılığı: Düşük maliyetli ve çevreci bir alternatiftir. Karayoluna göre daha güvenlidir.
• Havayolu Taşımacılığı: Hızlı teslimat gereken yüksek değerli ürünler için idealdir.
• Boru Hattı Taşımacılığı: Petrol, doğal gaz gibi sıvı ve gaz halindeki ürünler için kullanılır.
• Kurye ve Posta Taşımacılığı: Numune ve düşük hacimli ürün taşımalarında tercih edilir.
• Kombine/Multimodal Taşımacılık: İki veya daha fazla taşıma türünün bir arada kullanılmasıdır.

---

Taşıma Sözleşmeleri ve Tarafların Yükümlülükleri

Uluslararası taşımacılıkta, tarafların sorumluluklarını belirleyen yasal metin taşıma sözleşmesidir. Türk Ticaret Kanunu’nun 856–893. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Sözleşme yazılı veya sözlü yapılabilir.

1. Gönderenin Yükümlülükleri

• Malın içeriğini doğru bildirme ve ambalajlama
• Tehlikeli ürünlerde özel bilgilendirme
• Gümrük belgelerinin eksiksiz sunulması
• Gerektiğinde taşıma talimatı verebilme
• Sözleşmeyi feshedebilme hakkı (giderleri karşılama şartıyla)

2. Taşıyıcının Yükümlülükleri

• Malı özenle teslim alma ve zamanında ulaştırma
• Taşıma süresine uyma
• Teslimde meydana gelen zarar veya kayıplarda sorumluluk
• Taşıma ücreti karşılanmadığı takdirde eşya üzerinde hapis hakkı kullanma
• Zamanaşımı süresi: 1 yıl

---

Taşıma İşleri Komisyonculuğu (Freight Forwarder)

Freight Forwarder ya da taşıma işleri komisyoncusu, taşımayı kendi adına ama müvekkili hesabına yapan kişidir. Lojistik planlama, taşıyıcı seçimi, sigorta, gümrükleme gibi hizmetleri bir arada sunar.

---

Uluslararası Denizyolu Taşımacılığı

Denizyolu taşımacılığı, maliyet avantajı ve yüksek taşıma kapasitesiyle öne çıkar. Türkiye, bu alanda Brüksel Konvansiyonu’nu esas alır.

Navlun Sözleşmesi

• Eşyanın gemiyle ve deniz yoluyla taşınmasını içerir.
• Taşıma ücreti navlun olarak adlandırılır.
• Gemi ikame klozları, farklı gemi kullanılmasına izin verebilir.
• Teslim ve boşaltma masrafları, sözleşmeye göre farklı taraflarca karşılanır.

Deniz Taşımasında Uyuşmazlıklar

• Zarar veya eksik mal var ise teslim anında veya 3 gün içinde yazılı bildirim yapılmalıdır.
• Hak düşürücü süre 1 yıldır.
• Bilirkişi raporu masrafları, hatalı tarafça ödenir.

---

Konşimento: Taşımanın Ana Belgesi

Konşimento (Bill of Lading), deniz taşımacılığında en önemli evraktır. Kıymetli evrak niteliğindedir.

Konşimentoda Bulunması Gereken Bilgiler

• Taşıyan ve kaptanın adı
• Yükleten ve gönderilenin bilgileri
• Yükleme ve boşaltma limanları
• Mal ile ilgili bilgiler
• Navlun ödeme şartları
• Tanzim tarihi ve nüsha sayısı

Konşimento Türleri

• Nama Yazılı Konşimento: Ciro edilemez.
• Emre Yazılı Konşimento: Ciro edilebilir.
• Hamiline Yazılı Konşimento: Elinde bulunduran malı çekebilir.

---

Uluslararası Karayolu Taşımacılığı

Karayolu taşımacılığında iki ana sözleşme öne çıkar:

A) CMR Sözleşmesi (Convention Merchandise Routiers)

• En az bir tarafın sözleşmeye taraf olması gerekir.
• Taşıma senedi 3 nüsha düzenlenir.
• Kıymetli evrak niteliği taşımaz.
• Hasarlar 7 gün içinde bildirilmeli, dava süresi 1 yıldır.

B) TIR Sözleşmesi

• TIR taşıması için uygun taşıt ve konteynerler gerekir.
• Gümrük işlemlerini kolaylaştırır, vergi alınmaz.
• Yetki belgesi, TIR Tezkiyesi, uygunluk belgesi gibi belgeler alınmalıdır.

---

Uluslararası Demiryolu Taşımacılığı

COTIF Sözleşmesi kapsamında yürütülür. Belge emre değil, nama yazılır ve kıymetli evrak sayılmaz. Malın mülkiyetini temsil etmez, ciro edilemez.

---

Uluslararası Havayolu Taşımacılığı

Montreal Konvansiyonu çerçevesinde düzenlenir. Taşıma depodan depoya değil, havalimanından havalimanına yapılır.

AWB (Air Waybill)

• Nama yazılır, kıymetli evrak değildir.
• Ciro edilemez.
• Alıcının bankası adına düzenlenebilir.
• Taşıyıcının sorumluluğu kg başına 17 SDR (yaklaşık 22 USD) ile sınırlıdır.

---

Kurye ve Posta Yoluyla Taşımacılık

Küçük hacimli gönderiler için kullanılır. Damgalı ve tarihli makbuzlar veya kurye belgeleri düzenlenmelidir. Bu belgelerdeki tarih, sevk tarihi olarak kabul edilir.

---

FIATA Belgeleri ve Nakliyeci Makbuzu

Lojistik hizmet sağlayıcıları tarafından verilen belgeler şunlardır:

• FIATA-FCR: Ciro edilemez.
• FIATA-FCT: Ciro edilebilir, emre yazılıdır.
• FIATA-FBL: Deniz konşimentosu ile benzer özellikler taşır.

Taşıma belgelerinde malların sevk tarihi, temiz ibaresi, tam takım nüsha ve bayat olmama kriterleri bankacılık işlemleri açısından kritiktir.

---

Sonuç

Uluslararası taşımacılık, ihracatın en kritik halkalarından biridir. Doğru taşıma yönteminin ve taşıma sözleşmesinin seçimi, hem zaman hem maliyet açısından firmalar için büyük fark yaratır. Her taşıma türünün kendine has prosedürleri, belgeleri ve hukuki çerçevesi bulunduğundan, bu sürecin profesyonelce planlanması gerekir.

BAZ Girişim olarak, taşıma süreçlerinde doğru bilgiye ulaşmanız, uluslararası lojistikte yasal uyum sağlamanız ve pazarlara sorunsuz şekilde açılmanız için yanınızdayız.

---

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Hangi taşıma yöntemi en avantajlıdır?
Maliyete, hız beklentisine ve malın türüne göre değişir. Denizyolu büyük hacimli ürünler için daha avantajlıdır.

2. Konşimento nedir?
Deniz taşımacılığında kullanılan, malın mülkiyetini temsil eden kıymetli evraktır.

3. Freight forwarder ne yapar?
Taşımayı kendi adına ama ihracatçının hesabına organize eden lojistik koordinatördür.

4. FIATA belgeleri nedir?
Uluslararası taşıma komisyoncuları tarafından düzenlenen, taşımaya dair standart belgelerdir.

5. Taşıma belgelerinde hangi tarihler önemlidir?
Sevk tarihi, belge düzenlenme tarihi ve bankaya teslim süresi önemlidir. Genellikle 21 gün şartı aranır.

---

Bize Ulaşın.

Siz de ihracatınızı büyütmek, taşıma süreçlerinizi yasal mevzuata uygun hale getirmek ve dış ticarette lojistik avantajlar yakalamak istiyorsanız bizimle iletişime geçin!

📞 Telefon: +90 312 418 46 58
📱 Mobil Telefon: +90 545 149 95 27
📧 E-posta: info@bazgirisim.com
🌍 Web Sitesi: https://bazgirisim.com/
📅 Toplantı Planla

👉 Ücretsiz İhracat Check-Up Hizmetimiz için tıklayın.